Rys historyczny

Stolarzowice są obecnie dzielnicą Bytomia, miasta położonego na Górnym Śląsku. Wcześniej była to wieś, która przez wieki tworzyła swoją historię. Najstarsze ślady człowieka w Stolarzowicach pochodzą z młodszej epoki kamienia - neolitu (2000 - 1800 lat p.n.e.). Znaleziono tu luźne narzędzia kamienne i rogowe oraz ceramikę. Mieszkająca tu ludność rolnicza trudniła się także hodowlą i tkactwem. Danuta Molenda (historyk zajmujący się dziejami górnictwa w Polsce) pisze w swej pracy, że w źródłach można znaleźć wzmianki o istnieniu w tej okolicy do połowy XIV w. aż 24 wsi, w tym także Stolarzowic. J.Nowak w swej pracy podaje, że kiedy w 1415r. nastąpił podział parafii repeckiej to wieś Stolarzowice pozostała w parafii Repty. Z przytoczonych wcześniej zdań możemy wywnioskować, że na pewno na początku XV wieku istniała wieś Stolarzowice, a wiadomo, że nie powstała w jednym roku więc możemy stwierdzić, że istnieje już od jakiegoś czasu. Możemy więc powiedzieć, że Stolarzowice powstały w XIV wieku w czasach średniowiecza, nie możemy jednak ustalić dokładnej daty. Stolarzowice od czasów średniowiecza powoli się rozwijały. Były okresy, kiedy wieś należała do kilku (np. 3) właścicieli i każdy z nich posiadał swój folwark. Jednak najszybszy rozwój demograficzny nastąpił w okresie międzywojennym. Powstały wtedy dwa nowe osiedla „Helenenhof" i „Klein Siedlung". To ostatnie osiedle zostało przez ks. Wyciska (proboszcza parafii) nazwane „Kreuzberg". Dzisiaj są to dwa osiedla – Helenka należąca do Zabrza i Osiedle Stolarzowice, w dokumentach nazwane osiedle Wolności (nazwa ta jednak obca jest mieszkańcom, dalej funkcjonuje nazwa „Kreuzberg"). Mieszkańcy nowych osiedli to przede wszystkim ludność niemieckojęzyczna, która po podziale Górnego Śląska w 1922 roku przeniosła się z terenów, które zostały włączone do państwa polskiego oraz z terenów rolniczych Śląska, ponieważ tutaj w okolicach Bytomia znalazła pracę w górnictwie. Natomiast część mieszkańców Stolarzowic, którzy czuli się bardziej Polakami przeniosła się wtedy do pobliskich Tarnowskich Gór, które przyłączono do Polski. Mieszkańcy Stolarzowic byli przede wszystkim rolnikami. Kiedy na terenie wsi i jej okolicach zaczęły powstawać kopalnie galmanu stali się także górnikami. A kiedy w XIX w. zaczęły rozwijać się kopalnie węgla kamiennego dla większości praca w nich stała się głównym środkiem utrzymania. Większość mieszkańców w XIX wieku posługiwała się językiem śląskim (polskim). Świadczą o tym dokumenty zachowane w archiwum sądowym w Tarnowskich Górach, w wielu wypadkach spisane po polsku. Gdy są spisane po niemiecku to jest notatka, że osoby, których dokument dotyczy nie stać na tłumacza sądowego. Język niemiecki silniej zaczął dominować w okresie międzywojennym a i w tym okresie w kościele parafialnym odprawiano msze po polsku i po niemiecku, uroczystości religijne odbywały się w obydwu językach. Kres temu położyło dopiero dojście Hitlera do władzy. Na przestrzeni wieków Stolarzowice należały do wielu właścicieli. Była to zarówno szlachta polska jak i niemiecka. I każdy z nich działał na rzecz rozwoju swojej wsi. Wśród polskich właścicieli wyróżnia się rodzina Stilarskich (Stylarskich) (jeden z nich był dworzaninem kanclerza polskiego Jerzego Ossolińskiego), wśród niemieckich właścicieli możemy wymienić Adolfa von Walther und Kroneck (pułkownik pruski) oraz hrabiów von Donnersmarck.Mieszkańcy zarówno polskojęzyczni jak i niemieckojęzyczni wspólnie pracowali na rzecz rozwoju swojej miejscowości i nie było wśród nich konfliktów. Ważnym momentem w historii Stolarzowic było powstanie w 1856 roku katolickiej szkoły. Jednak budynek szkolny został wybudowany dopiero w 1898 roku, do tego momentu dzieci uczyły się w wynajmowanych pomieszczeniach. Po pierwszej wojnie w szkole zaczęło się robić ciasno, dlatego też w 1934 roku rozpoczęła się jej rozbudowa i rok później dzieci mogły uczyć się w większym budynku (dzisiejszy wygląd szkoła nabrała po remoncie w 1974 roku – obecna SP nr 43). Drugim ważnym wydarzeniem w dziejach Stolarzowic było utworzenie parafii. Do 1922r. Stolarzowice i Górniki należały to parafii w Reptach. Gdy po podziale Górnego Śląska w 1922r. Repty znalazły się po polskiej stronie a Stolarzowice z Górnikami po niemieckiej powołano w Stolarzowicach kurację, a w 1940r. na jej miejsce powołano parafię. W 1929r. poświęcono nowy kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla. W styczniu 1945 roku miejscowość stała się miejscem sowieckiego terroru. W parafii, a więc w Stolarzowicach i Górnikach, pochowano 74 osoby, które zostały zamordowane przez Rosjan. Wśród nich byli również mieszkańcy Miechowic. Od 1945 roku Stolarzowice należą do Polski. Początkowo były w powiecie bytomskim, a od 1951 roku w tarnogórskim. W 1954 roku oderwano osiedle Helenka od Stolarzowic i przyłączono do Zabrza. W 1975 roku, po kolejnej reformie administracyjnej, Stolarzowice stały się częścią Bytomia.  Oprac. Łucja Bobek, Sebastian Rosenbauam    {phocamaps view=link|id=2|text=Mapa Stolarzowic}