Jak święta wpływają na rozwój społeczno-moralny dziecka?

Polega na przyswojeniu sposobów zachowania się, włączenia do życia grupy i uczestnictwie w jej działaniach na równorzędnych prawach i obowiązkach. Wiek przedszkolny obejmuje okres życia dziecka od 3 do 7 lat. Stanowi on względnie jednolity okres rozwojowy z uwagi na dominującą w nim formę działalności, jaką jest dla dziecka zabawa, na sposób poznawania rzeczywistości- w procesie swobodnego zdobywania doświadczeń i mimowolnego uczenia się oraz na specyfikę środowiska wychowawczego którym jest głównie rodzina oraz dopełniające ją funkcje przedszkola. Uspołecznienie dziecka w przedszkolu jest kontynuacją oddziaływań środowiska rodzinnego. Realizowana przede wszystkim droga spełniana przez przedszkole uczy zaspokajania podstawowych funkcji: opiekuńczej, dydaktycznej i wychowawczej. Dziecko w wieku przedszkolnym gromadzi doświadczenia, coraz lepiej opanowuje umiejętność orientowania się w tym, co dorośli uważają za słuszne i dobre, a co złe i niewłaściwe.

W przedszkolu dziecko zaspokaja potrzebę kontaktu z rówieśnikami, chętnie się z nimi bawi, zdobywa nowe doznania społeczne i uczuciowe. Rola przedszkola jako środowiska kształtującego postawę społeczno-moralną dziecka jest bardzo ważna. Program wychowania w tym zakresie powinien łączyć w sobie wytwarzanie prawidłowego obrazu świata oraz kształtowanie prawidłowych postaw, norm i ocen moralnych. Wychowanie społeczno-moralne jest zarówno w teorii i w praktyce integralnie związane z całokształtem działalności wychowawczej. Doświadczenia społeczno-moralne, będące podstawą kształcenia się postaw, powinny być realizowane we wszystkich obszarach edukacyjnych. Słuchanie pięknych utworów literatury dziecięcej, piosenek, oglądanie obrazów, oprócz oddziaływania na uczucia estetyczne dziecka, dostarcza wzorów właściwego postępowania, czyni bardziej wrażliwym na krzywdę innych, zachęca do naśladowania pozytywnych zachowań, wyzwala aktywność społeczną. Proces wychowania społeczno-moralnego charakteryzuje się tym, że ze względu na etapy rozwojowe dziecka nie dokonuje się jednorazowego ukształtowania określonych cech osobowościowych i postaw moralnych. Prawidłowe pokierowanie procesem społeczno-moralnego wychowania dziecka w wieku przedszkolnym wymaga sprecyzowania celów i treści owego wychowania oraz uwzględnienia właściwości rozwojowych dziecka i takiego doboru metod, który umożliwiałby osiągnięcia zakładanych efektów wychowawczych. Ze względu na związek rozwoju społeczno-moralnego z działaniem dziecka, treści wychowania społeczno-moralnego wynikają spełnienia przez dziecko roli członka rodziny, członka grupy przedszkolnej oraz członka społeczeństwa.

 Wpływ świąt na rozwój społeczno-moralny dziecka

Człowiek uczy się przez całe życie- od momentu przyjścia na świat nabywa coraz to nowe doświadczenie i wiedzę. Istotnym elementem w życiu dziecka jest tradycja. Zapewnia ona poczucie ciągłości i tożsamości. Dzieci uwielbiają wiele elementów tradycji- śpiewanie kolęd, ubieranie choinki, gwiazdkowe prezenty. Tradycja tworzy naszą historię, tworzy naszą świadomość. Święta Bożego Narodzenia jednoczą rodziny, umacniają naszą miłość do bliźnich, siebie, do całego świata. Są to święta bardzo rodzinne i bardzo ważne w naszym życiu. Podejście do świąt, do tradycji, do własnego życia, jest wyznacznikiem wielkości człowieka. Świąteczna symbolika zawiera bogate treści. Aby tą świąteczną rzeczywistość głęboko przeżyć i głosić radość z narodzenia syna bożego, potrzebna jest właściwa postawa. W świąteczny wieczór gromadzi się cała rodzina, przybiera się stół z siankiem pod obrusem i z białym opłatkiem na nim, stroi się choinkę, składa życzenia, kolęduje. Jest się razem. Święta dają dziecku radość, która jest niewyczerpanym źródłem energii duchowej, a ta ma ogromne znaczenie dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Przeżywanie świąt ma określoną wartość pedagogiczną, głęboko ludzką. Treści w niej zawarte poprzez nastrój, atmosferę, świąteczne symbole powinny stać się ogromnym przeżyciem wewnętrznym, który możemy objawić dobrymi czynami. To, co wnika w duszę dziecka, pozostaje na całe życie i może stać się źródłem wspaniałych doznań. Głębokie przeżywanie Świąt to piękna droga wewnętrznego rozwoju, szczególnie rozwoju moralnego.

Co możemy zrobić razem ?

Dobrze by było, gdyby każda rodzina miała swoje rytuały, pełnią one bowiem bardzo ważną, więziotwórczą rolę. W choince do samego sufitu czy własnoręcznie lepionych uszkach chodzi o coś więcej niż tylko o wygląd i smak. Ważniejsze jest, że to rodzic z dzieckiem idą razem po choinkę, wybierają ją i niosą do domu, że robimy coś razem i dla siebie. Przygotowania do Świąt, sprzątanie, gotowanie, dekorowanie domu- we wszystkie te czynności możemy zaangażować nasze dziecko. Zaplanowanie Świąt- codziennie możemy określać w kalendarzu ilość dni, które pozostały do Świąt albo zjadać kolejną czekoladkę z kalendarza adwentowego. Możemy opowiadać dziecku, jakie obowiązki czekają nas w poszczególne dni, co musimy zrobić przed Świętami. Dzięki temu dziecko zyskuje obraz całości przygotowań i łatwiej mu zrozumieć wszystko, co naokoło niego się dzieje. Sprzątanie mieszkania- dziecko możemy zachęcić do sprzątania swoich zabawek, ścierania kurzu. Uczymy dziecko w ten sposób odpowiedzialności i poszanowania do pracy innych, a także dajemy mu satysfakcję, że może wykonać "dorosłe" obowiązki. Dekorowanie mieszkania- dzieci bardzo chętnie wykonają ozdoby choinkowe, stroiki czy kartki świąteczne. Poprzez takie działanie rozwijamy twórcze myślenie dziecka, zdolności manualne, a także pokazujemy, że atrakcyjne są nie tylko rzeczy, za które płacimy, ale również własne dzieła mogą być piękne i nas cieszyć. Przygotowania w kuchni- możemy dać dziecku fartuszek i zaprosić do wspólnego gotowania. Maluch może dosypać mąkę lub dodawać inne produkty, może kroić bezpiecznym nożem miękkie produkty na sałatkę, trzymać razem z nami mikser czy wyciskać kształty pierników. Poza tym z pewnością dziecko będzie ciekawe wszystkiego, co powstaje w kuchni. Poza tym to świetny sposób na niejadki. Dekorowanie stołu- ustawianie talerzy, sztućców i donoszenie potraw to dla dziecka doskonała zabawa w " dorosłe" obowiązki. Możemy dziecko zaangażować w szereg innych zadań świątecznych, wspólne przygotowania do Świąt jest wielką szansą na kolejną miłą formę spędzania czasu z własnym dzieckiem. A zatem Wesołych Świąt.

Tradycje i zwyczaje świąteczne

Wigilia - wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym wieczorem roku. Punktem kulminacyjnym przeżyć adwentowych jest wigilia Bożego Narodzenia. Główną jej częścią jest uroczysta wieczerza, złożona z postnych potraw. Wieczerza ta ma charakter ściśle rodzinny. Wolne miejsce przy stole- miejsce to przeznaczone bywa przede wszystkim dla przygodnego gościa. Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą świąt spędzić razem z nami.

Prezenty - wręcza się je , gdy na niebie zabłyśnie pierwsza gwiazdka. Ową gwiazdę utożsamiano z Gwiazdą Betlejemską. Ponieważ tą częścią wieczoru wigilijnego najbardziej zainteresowane są dzieci nic zatem dziwnego, że to one z niecierpliwością wypatrują pierwszej gwiazdki na niebie.

Choinka - na wigilię Bożego Narodzenia niemal każda polska rodzina umieszcza w swoim domu i dekoruje choinkę. Jest to jedna z najmłodszych tradycji wigilijnych. Wśród iglastych gałązek wiją się łańcuchy, wiszą bombki, cukierki, lampki .

Pierwsza gwiazdka - gdy na niebie ukaże się pierwsza gwiazdka rozpoczyna się wieczerza wigilijna.

Łamanie się opłatkiem - najważniejszym momentem wigilii jest zwyczaj łamania się opłatkiem. Czynność ta następuje po przeczytaniu Ewangelii o Narodzeniu Pańskim i złożeniu życzeń. Zwyczaj ten oznacza wzajemne poświęcenie się jednych dla drugich i uczy ,że należy się dzielić z bliźnim. Składamy sobie życzenia pomyślności i wybaczamy urazy.

Ilość potraw - 12 na cześć dwunastu apostołów. Potrawy powinny zawierać płody rolne, aby obrodziły w następnym roku. Wskazane też było skosztować wszystkich potraw, żeby nie zabrakło którejś podczas następnej wieczerzy wigilijnej . Wigilię otwiera jedna z tradycyjnych zup wigilijnych- najczęściej barszcz wigilijny z uszkami, zupa grzybowa. Oprócz dań rybnych podawano staropolski groch z kapustą, potrawy z grzybów, kompoty oraz ciasta a zwłaszcza świąteczny makowiec.

Śpiewanie kolęd - nieodłączną częścią wieczoru wigilijnego jest wspólne śpiewanie kolęd. Pieśni opowiadające o narodzeniu Jezusa mamy w polskiej tradycji bardzo dużo. "Dzieciątko"- uwielbiają je wszyscy, dorośli i dzieci. Dzieciątko przynosi prezenty, zostawia je pod choinką, w skarpetach, bucikach.

Pasterka- kończy wieczór wigilijny, to msza odprawiana w kościołach dokładnie o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenia przed nim hołdu nowo narodzonemu Mesjaszowi.

{audio}cicha_noc.mp3{/audio}