Na cmentarzu żydowskim w Bytomiu
- Napisał Joachim Makowski
- Dział: Muzeum Górnośląskie
W Bytomiu mówimy o dwóch żydowskich cmentarzach: "starym" i "nowym". Jedynym śladem po najstarszym bytomskim cmentarzu jest dzisiaj tablica umieszczona na budynku przy ul. Piastów Bytomskich 3 i pomnik na nowym cmentarzu będący Ścianą Pamięci wykonaną z ocalałych fragmentów macew.
Tzw. „stary cmentarz" założony w 1732 r. na wałach miejskich powstał dzięki hojności Lazarusa Henckel von Donnersmarck, który podarował ten teren Izraelowi Böhmowi. Cmentarz przetrwał czasy nazizmu i zawieruchy wojennej, a zlikwidowany został w 1965 r. Wtedy kamienie nagrobne porzucono bezładnie na cmentarzu komunalnym, gdzie stopniowo niszczały bądź były rozkradane. Inicjatorami projektu ocalenia i stworzenia na „nowym cmentarzu" przy ul. Piekarskiej 56 lapidarium było Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, a bezpośrednimi realizatorami architekt Marek Miodoński i artysta rzeźbiarz Stanisław Pietrusa.
Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 11 maja 1995 roku. Aby zachować chronologię, od tego właśnie miejsca należy rozpocząć zwiedzanie nowego cmentarza. Zaczął on funkcjonować niezależnie od starego. W 1866 roku Moritz i Otto Friedländerowie ufundowali plac cmentarny i dom przedpogrzebowy. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1867 r. W latach następnych wybudowano tu także budynek Bractwa Pogrzebowego „Chewra Kadischa", które sprawowało pieczę nad właściwym przygotowaniem zwłok i pogrzebem zgodnym z rytuałem. Wspomagało również biednych pokrywając koszty zakupu działki i pogrzebu.
Obecnie na cmentarzu znajduje się ponad 2200 obiektów nagrobnych i około 100 mogił ziemnych. Są też trzy pomniki: wspomniana już Ściana Pamięci, pomnik Żydów Holenderskich, ofiar pracy przymusowej w czasie II wojny światowej oraz pomnik poświęcony pamięci bytomskich Żydów, którzy zginęli w czasie Holokaustu.
{djmedia 9}
Zobaczyć warto:
